Shadow in the East to był moment, w którym Games Workshop po raz pierwszy wyciągnęło ludzi Rhûnu na pierwszy plan – jako pełnoprawną armię z własną tożsamością, scenariuszami i makietami. Ten 48-stronicowy dodatek do „The Lord of the Rings Strategy Battle Game” nie tylko rozwijał wątek wschodnich najeźdźców, ale dawał też przepisy na teren: wieżę strażniczą i świątynię w stylu… no właśnie, jakim?
Co Tolkien naprawdę napisał o Rhûn?
Niewiele – i to jest klucz. W kanonie mamy ogólne wzmianki: Rhûn jako „Wschód”, ludy wschodu bywające wrogami Gondoru. Są wzmianki o „Wainraiders” oraz Balchothach, którzy jednak z Easterlingami których tak znamy i kochamy mają prawdopodobnie niewiele wspólnego. Nie mamy prawie nic o strojach, broni czy architekturze. Ta pustka zostawiła projektantom z filmów i gry ogromną swobodę twórczą.
Jak GW rozwinęło armię – od złotych pancerzy do Kultu Smoka
Przez lata estetyka i lista jednostek Easterlingów urosła z „ciężkiej piechoty i kataphraktów” do pełnego kulturowego pakietu. Największy skok przyszedł wraz z Defence of the North (2022): pojawił się Smoczy Cesarz Rhûnu (na palankinie), Black Dragons jako elitarna formacja, Akolici Kultu Smoka, a także para nowych bohaterów – Rutabi i Brórgîr (mag). To właśnie wtedy frakcja dostała świeże reguły i legendarny legion „Host of the Dragon Emperor”. Wcześniej Easterlingowie byli prowadzeni do walki tylko jako ciężka piechota i kataphrakty przez Amdura lub kapitanów.
Khand (Variagowie) otrzymał znacznie mniej, i nadal funkcjonuje jako odrębna estetycznie siła – kojarzona głównie z jeźdźcami i charakterystycznymi rydwanami. W źródłach Tolkiena Khand jest równie mglisty jak Rhûn, co dało GW troszkę inwencji twórczej.
Z czego czerpali twórcy? O inspiracjach i skojarzeniach
Ponieważ Tolkien nie zostawił wiele wzmianek o Rhûn, zarówno Wētā (filmy), jak i GW (gra) budowały styl wizualny od zera. Oficjalne wypowiedzi szczegółowo nie zdradzają jednego źródła, ale projektanci podkreślali, że zbroje i rekwizyty miały opowiadać o kulturach na pierwszy rzut oka. W praktyce łatwo tu znaleźć kilka historycznych tropów, które fani najczęściej wymieniają:
- Chiny (lamelki, pagoda, dyscyplina): pancerz lamelkowy był bardzo szeroko używany w Chinach od starożytności; to rodzaj pancerza z małych płytek wiązanych rzędami – wizualnie bliski łusce Easterlingów. Takie zbroje noszono też w innych częściach Azji.
- Persja/Sasanidzi i kataphrakci: w źródłach historycznych kataphrakci to ciężka jazda w pełnym opancerzeniu jeźdźca i konia – dokładnie tak GW i fani myślą o Easterling Kataphrakts. Badania nad zbrojami sasanidzkimi pokazują rolę lamelki i skali w świecie irańskim.
- Imperium Osmańskie / świat turecki: w warstwie ogólnej (łuki kompozytowe, mieszanka kolczugi i płytek, ornamentalność) skojarzenia są naturalne – to jednak bardziej cała wschodnia paleta niż prosta kalka. (Porównawczo patrz omówienia lamelki jako zjawiska panazjatyckiego).
- Tybet i pogranicze himalajskie: istnieją autentyczne lamelkowe kirysy tybetańskie – geometryczne, „szatowe” kroje z rzędami lamel – które wizualnie rezonują z filmowo-grową estetyką. Do tego budynki Easterlingów które GW skonstruował, poniekąd przypominają te, w Tybetańskich górach.
Do tego dochodzi język projektowy Wētā – filmowa zbroja Easterlingów to lamelka, łukowate kształty, złoto, czerwień i czerń, czasem motywy słońca; Wētā podkreśla, że elementy uzbrojenia miały natychmiast komunikować odrębną kulturę.
Podsumowując: Rhûn w MESBG to świadoma synteza wielu wschodnich estetyk.
Wieża i świątynia z A Shadow in the East – pierwsze kamienie milowe architektury Rhûnu
W dodatku znajdziemy dwie ikoniczne budowle:
- Wieża strażnicza – smukła, drewniano-kamienna, z dachem o charakterystycznym, wielopołaciowym „pagodowym” profilu.
- Świątynia – wielokondygnacyjna bryła z okapami i gzymsami tworzącymi warstwowy „wachlarz” dachówek; dekoracje drzwi i okien oraz wymienne „płytki” dachowe.
Te projekty – proste do zbudowania z pianki i kartonu – na lata ukształtowały fanowski obraz budownictwa Rhûnu na stołach.
Nieoficjalne inspiracje: Age of the Ring w BFME
Jeśli szukacie dodatkowych odniesień do architektury Rhûnu, spójrzcie na scenografię w modzie Age of the Ring (BFME2/RotWK). Twórcy poszli tu dalej w motyw warstwowych dachów, ciemnego kamienia i tarasowych cytadel; baza Rhûnu i dodatki fortyfikacyjne pięknie rozwijają „świątynno-wieżowy” idiom znany ze starego SBG. To świetna, wizualna inspiracja przy tworzeniu własnych makiet do MESBG.
Dla graczy i modelarzy – jak przekuć te inspiracje na stół?
- Kolorystyka: klasyka to złoto + głęboka czerwień, ale Cult Smoka daje pretekst do czerni i patynowanego złota. (Warhammer Community pokazywał takie schematy przy Cesarzu i Czarnych Smokach).
- Pancerz i detale: lamelkowe płytki, wiązania, motywy słońca/ognia; dla kawalerii – pełniej opancerzone konie, inspirowane kataphraktami.
- Teren: sięgnijcie do szablonów z A Shadow in the East – wieża i świątynia w kartonie/piance to wciąż szybki sukces hobbystyczny i klimat na stole.
Na koniec mamy dla was filmowe ciekawostki. Easterlingowie w filmie maszerują ze sztandarem Haradu:
Możemy zobaczyć ich też w Minas Tirith. Pierwotnie mieli oni wystąpić zamiast Orków z Morannonu. PJ jednak stwierdził, że nie chciał by aż tak dużą część armii Saurona stanowili ludzie, bo oglądający mogliby odebrać to źle. Kilka krótkich scen jednak zostało.
Sceny close-up były grane przez kobiety
Haradrimowie w Ithilien niosą części uzbrojenia Easterlingów. Jedną z ideii było to, że pierwotnie to, co dziś znamy jako Easterlingowie, miało po prostu być ciężką piechotą Haradrimów!
